Kompjuterizovana tomografija (CT)

 

Šta je kompjuterizovana tomografija?

Kompjuterizovana tomografija predstavlja savremenu bezbolnu i neinvazivnu metodu snimanja koja ima veliki dijagnostički značaj u modernoj veterinarskoj medicini.

Ovaj metod skeniranja pored rendgen zračenja obuhvata i tomografiju, metod koji se zasniva na matematičkoj obradi dobijenih snimaka i njihovoj kompjuterizovanoj rekonstrukciji, tako da se može dobiti verna i precizna trodimenzionalna slika snimane regije.

Kako izgleda sam proces snimanja?

Tokom CT skeniranja, pacijent leži na podlozi koja se polako kreće kroz kružni otvor dok se rendgenska cev rotira oko pacijenata. Uski snop rengenskih zraka se usmerava na pacijenta, a sa suprotne strane se nalaze posebni digitalni detektori rendgenskih zraka. Svaki put kada izvor rendgenskih zraka završi jednu punu rotaciju, CT računar koristi sofisticirane matematičke tehnike da konstruiše slike poprečnih preseka tkiva i složi ih u trodimenzionalni prikaz.

CT skeniranje traje 20 ili 40 sekundi. Uglavnom se ponavlja dva puta, jednom pre kontrasta, a jednom nakon kontrasta. Postoje različiti programi za snimanje mekih tkiva i za snimanje koštanog sistema, pa se snimanje podešava u zavisnosti od svrhe snimanja.

Da li je neophodna anestezija tokom skeniranja?

Pacijent tokom snimanja se ne sme pomerati i mora biti odgovarajuće pozicioniran, u zavisnosti od toga koja regija se snima. Iz tog razloga mora biti u kratkotrajnoj opštoj anesteziji.

Kako ide priprema za snimanje?

Priprema za snimanje je u stvari priprema za anesteziju. Pacijent mora proći klinički pregled od strane anesteziologa i treba da ima skorašnje analize krvne slike i biohemije. U zavisnosti od nalaza, anesteziolog može upututi na dodatnu dijagnostiku ili pripremu pacijenta za anesteziju.

Pre samog snimanja, svi metalni objekti se moraju ukloniti (npr. ogrlica).

Ko upućuje na CT snimanje?

Na CT snimanje upućuje izabrani veterinar, kada se ono radi uslužno. Kolege popunjavaju zahtev u kome je tačno navedeno šta treba snimiti i razlog zbog koga se traži snimanje. Vlasnik dovodi svog ljubimca u zakazani termin, sa uputstvima oko restrikcije hrane i vode.

Kada je zaposlenima u Veterinarskoj ambulanti Oculus neophodan CT nalaz, bilo oftalmološkoj ili urgentnoj smeni, obraćaju se vlasniku sa preporukom zašto je indikovano snimanje. Nakon saglasnosti vlasnika, snimanje se obavlja.

CT skener u veterinarskoj ambulanti Oculus je portabl uređaj, pa je moguća njegova upotreba neposredno pre, u toku, i neposredno nakon hirurške procedure. Hirurgu je ovaj dijagnostički metod velika olakšica.

Da li postoje rizici pri snimanju CT-om?

CT skener pruža mogućnost neinvazivnog i bezbolnog snimanja. Međutim, ovaj metod snimanja koristi jonizujuće zračenje koje ima potencijal da izazove štetne biološke efekte u organizmu. Savremeni skeneri snimaju brže, imaju bolji kvalitet snimaka i nižu dozu radijacije.

Postoje rizici i od komplikacija anestezije. Iz tog razloga je kraj pacijenta anesteziolog koji vrši monitoring svih vitalnih parametara tokom anestezije. Anestezija je inhalaciona, kao i kod ljudi, što je čini značajno bezbednijom za upotrebu.

Rizici koji postoje od zračenja i od komplikacija anestezije su minimalni. Svakako se snimanje na CT skeneru bira samo kada je indikovano i kada prednosti ove dijagnostičke metode nadmašuju potencijalne rizike.

Da li postoje pacijenti koji nisu pogodni za snimanje CT skenerom?

CT aparat u Veterinarskoj ambulanti Oculus može snimati grudni koš i abdomen pasa do 20kg težine. Glavu i ekstremitete može snimati kod svih pacijenata bez obzira na težinu.

Da li je važno koji stručnjak tumači snimke?

Veoma važan deo ove dijagnostičke procedure pored savremenog i kvalitetnog uređaja je ljudski faktor, odnosno radiolog koji snimke tumači. Oftalmološke snimke može tumačiti oftalmolog. Ortoped može tumačiti snimke skeletnog sistema. Međutim, većini veterinara je potreban izveštaj iskusnog radiologa i zato Veterinarska ambulanta Oculus sarađuje sa veterinarskim radiologom, specijalistom za  tumačenje snimaka CT i MR skeniranja. Vlasnik dobija izveštaj radiologa sa stručnim mišljenjem.

Koje su indikacije za upotrebu CT-a kod pasa i mačaka?

CT skeniranje se koristi za identifikaciju bolesti ili povreda koje se na drugi način ne mogu dijagnostifikovati. Pruža podatke o preciznoj lokaciji patologije.

Koristi se za snimanje glave, grudnog koša, abdomena, ekstremiteta, za otkrivanje trauma, stranih tela, tumora, prisustva patoloških tečnosti, gasova, krvnog ugruška i drugih patologija. Neophodan je prilikom snimanja složenih preloma, povreda mišića i ligamenata jer daje preciznije informacije i više detalja no što bi bilo moguće dobiti klasičnim rendgenskim snimanjem. Radiolog često tumačeći CT snimke može odgovoriti na pitanje da li je patološka promena neoplazija ili je upalne prirode.

Brojne bolesti mozga se mogu dijagnostifikovati upotrebom CT skenera.

Često hururzi pre hirurgije traže CT snimanje, npr. za dijagnozu portosistemskog šanta, ili lokaciju tumora (npr. tumori pankreasa se ni makroskopski ne vide dobro, pa je CT snimak od velike pomoći u određivanju hirurških margina).

Da li se neke patologije ne mogu uočiti snimanjem na CT skeneru a da su prisutne?

Kao i sve dijagnostičke metode, i ova metoda nije svemoguća. Kao i kod ljudi, na CT skeneru se ponekad ne može uočiti npr. tumor na mozgu pa je neophodno uraditi MRI.